H κυβέρνηση δεσμεύεται πως θα αποτρέψει τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Για να είμαστε ακριβείς, ο ίδιος ο πρωθυπουργός ανέφερε πως “στόχος της κυβέρνησης είναι να μην κινδυνεύσει η κατοικία κανενός Έλληνα πολίτη που αποδεδειγμένα αδυνατεί να εξυπηρετήσει το δάνειο του”. Το ίδιο ισχύει και για όσα νοικοκυριά έχουν μπει στον Νόμο Κατσέλη. Τι συμβαίνει όμως επί της ουσίας;
Στην πραγματικότητα, και οι ίδιοι οι τραπεζίτες δεν θέλουν τους πλειστηριασμούς. Ο λόγος είναι προφανής και έχει να κάνει με τις τιμές στην αγορά που είναι πολύ κάτω από την αξία των σπιτιών.
Το ζήτημα για τους τραπεζίτες είναι να μπορέσουν να αυξήσουν την ικανότητα εξυπηρέτησης και αποπληρωμής των υπαρχόντων δανείων. Εμμένουν στην ίδρυση φορέα που θα μελετά το τι μπορεί να πληρώνει ο καθένας και με ποιον τρόπο.
Όπως έγινε γνωστό χθες, το νέο σχέδιο της κυβέρνησης είναι η προστασία των “πραγματικά οικονομικά αδύναμων δανειοληπτών” με “κόκκινα” στεγαστικά δάνεια. Αυτό προκύπτει κυρίως από τα εισοδηματικά και τα περιουσιακά στοιχεία του νοικοκυριού και όχι τόσο από την αξία της πρώτης κατοικίας του.
Στόχος είναι τα νοικοκυριά που έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν ολόκληρη τη δόση να την καταβάλουν στις τράπεζες, και εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα για την πληρωμή έστω και μίας ελάχιστης δόσης, να πραγματοποιούν επίσης την πληρωμή. Για τα νοικοκυριά ή το φυσικό πρόσωπο που δεν έχουν εισόδημα, το δάνειο θα “παγώνει” και ο δανειολήπτης δε θα καταβάλλει καμία δόση, ενώ το σπίτι του θα προστατεύεται. Κάπως έτσι οι δανειολήπτες θα πληρώνουν τις δόσεις τους με βάση τις δυνατότητες τους, αλλά όπως και να’ χει, θα συνεχίσουν να πληρώνουν.
Το ΚΚΕ απαντά πως η διαχείριση των “κόκκινων” δανείων αποσκοπεί στην προσέλκυση του ενδιαφέροντος ορισμένων funds που θα επενδύσουν στην αξιοποίησή τους.
Τα σημεία κόντρας με τους δανειστές
Στο επίπεδο της διαπραγμάτευσης, η ελληνική πλευρά φέρεται να είναι ανοικτή στο ενδεχόμενο η αντικειμενική αξία του ακινήτου να υποχωρήσει στις 180.000 ευρώ με προσαύξηση 50.000 ευρώ για το ζευγάρι και 25.000 ευρώ για το παιδί με την πλευρά των θεσμών να κατεβάζει το όριο στα 120.000 ευρώ.
Σε ό,τι αφορά το εισοδηματικό κριτήριο, οι δανειστές θέτουν 8.180 ευρώ για άγαμο, 13.197 ευρώ για ζευγάρι και επιπλέον 3.350 ευρώ για κάθε τέκνο έως τρία τέκνα και το συνολικό χρέος του δανειολήπτη να μην ξεπερνά τις 120.000 ευρώ. Η ελληνική πλευρά προτείνει τα 32.000 ευρώ για μία οικογένεια.
Όπως αναφέρει άλλωστε το ρεπορτάζ του NEWS 247, από το 72% των νοικοκυριών που προστατεύονται από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας η ελληνική πλευρά φαίνεται να είναι διατεθειμένη να πέσει στο 60%, αρκεί, όμως αυτό να μην σημαίνει πως και το εισοδηματικό κριτήριο θα καταβαραθρωθεί. ΕΚΤ και ΔΝΤ ζητούν επίμονα την απελευθέρωση των πλειστηριασμών επιμένοντας πως με αυτόν τον τρόπο οι “κακοπληρωτές” θα αναγκαστούν να καταβάλουν τις δόσεις τους.
Πάντως αν και δανειστές και κυβέρνηση δεν τα έχουν βρει στο ύψος της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και στο εισοδηματικό κριτήριο φαίνεται πως έχουν συμφωνήσει οι 200.000 ευρώ να είναι το ύψος του συνολικού χρέους του οφειλέτη.
“Όμως, και η πρόταση της κυβέρνησης όπως διαρρέει, δεν αναμένεται να εξυπηρετήσει τους σκοπούς του Ν.3869/2010, αν τεθεί ως όριο του ύψους των οφειλών το ποσό των 250.000 ευρώ. Σε μια τέτοια περίπτωση, οφειλέτες με μεγάλα στεγαστικά δάνεια που χορηγήθηκαν τον καιρό της φούσκας των ακινήτων, θα κινδυνεύσουν να χάσουν την κατοικία τους. Εξάλλου, δεν είναι δίκαιο να στερηθεί το δικαίωμα της προστασίας ένας οφειλέτης με μεγάλες έστω οφειλές, που κατά τα λοιπά υπάγεται στις διατάξεις του νόμου”.
“Οι τελευταίες πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν, αναφέρουν ως προτεινόμενο από την κυβέρνηση όριο οφειλών το ποσό των 200.000 ευρώ. Από αυτό προκύπτει ότι τουλάχιστον 1 στα 3 νοικοκυριά έχει οφειλές που ξεπερνούν τις 200.000 ευρώ. Αν ληφθούν υπόψη και τα άλλα δύο κριτήρια (ετήσιο εισόδημα, αντικειμενική αξία της κατοικίας), τα οποία υποχρεωτικά συνυπολογίζονται, τότε είναι προφανές ότι με πλειστηριασμό θα κινδυνεύσει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό οφειλετών, ακόμα κι αν το δικαστήριο κρίνει ότι υπάγονται στις λοιπές διατάξεις του νόμου”.
Είναι σε κάθε περίπτωση αδιανόητο να ανοίξει ένας κύκλος κατασχέσεων ακινήτων οικογενειών οι οποίες δεν πληρώνουν τα δάνειά τους επειδή έχουν πληγεί από την κρίση. Η εφαρμογή του πορτογαλικού και ισπανικού προτύπου στην Ελλάδα, θα ήταν καταστροφική.
Στη ζώνη του υψηλού κινδύνου μπαίνουν άλλωστε, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, 100.000 οφειλέτες άνω των 5.000 ευρώ, που δεν έχουν μπει σε ρύθμιση ή δεν έχουν καταφέρει να την τηρήσουν. Οι αντιδράσεις στις χώρες του Νότου έναντι του ξεσπιτώματος ήταν δυναμικές, αλλά φανταστείτε τι θα γίνει στην Ελλάδα αν έχουμε πλειστηριασμούς με μια “αριστερή κυβέρνηση”.
Μια απελευθέρωση των πλειστηριασμών θα δημιουργούσε μείζον πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα κάτι που σε καμία περίπτωση δεν θέλει ο ΣΥΡΙΖΑ τη δεδομένη χρονική στιγμή. Κάτι που δεν θέλουν και οι τράπεζες γιατί έχουν λιγότερα να κερδίσουν από τους πλειστηριασμούς, σε σχέση με το τι μπορούν να αποκομίσουν από την εξυπηρέτηση των δανείων.
Από το “μέτωπο” των σπιτιών έχουμε δύο ενδεχόμενα. Το ένα είναι ο επικοινωνιακός χειρισμός. Αν υπερισχύει αυτό το σενάριο, ο επικοινωνιακός χειρισμός του θέματος δεν είναι τίποτε άλλο παρά κέρδος χρόνου για την κυβέρνηση, στο γνωστό μοτίβο “έκανα ότι μπορούσα”.
Η δεύτερη περίπτωση είναι να υπάρχει εδώ πραγματική διαπραγμάτευση με “ανταλλάγματα”. Διευθετούμε το ζήτημα των πλειστηριασμών, υπερισχύει η πρόταση ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, αλλά στα υπόλοιπα μέτωπα έχουμε πλήρη εφαρμογή των προτάσεων των θεσμών.
Αν δεν παραμείνει το αρραγές μέτωπο για την πρώτη κατοικία, πολλοί άνθρωποι που έχασαν τις δουλειές τους ή έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους θα βγουν στο δρόμο εξαιτίας της βίας των μνημονίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέγραψε μνημόνιο αλλά διατείνεται ότι δεν έγινε μνημονιακός. Αυτό θα το δούμε, για ακόμη μια φορά, στην πράξη. Εν προκειμένω, η προστασία του μέσου νοικοκυριού, είναι ζήτημα αριστερής ηθικής. Ίσως το μεγαλύτερο ζήτημα αριστερής ηθικής.
Σε κάθε περίπτωση, οι πλειστηριασμοί δεν θα περάσουν ανώδυνα. Το είδαμε αυτό στην Πορτογαλία, εκεί που ο Κοέλιο πέφτει με κρότο. Σε μια Πορτογαλία βέβαια, που το Κομμουνιστικό της Κόμμα έδωσε το “πράσινο φως” για αριστερή κυβέρνηση συμμαχίας, ανταποκρινόμενο θετικά στο κάλεσμα των Σοσιαλιστών και του Αριστερού Μπλόκου για να πάρουν από κοινού την εξουσία της χώρας.